Sự thật về lão hóa và vấn đề sức khỏe
Ngày cập nhật 06/06/2021

Tuổi thọ ngày càng cao thì người cao tuổi ngày càng nhiều. Hiện nay hầu hết tất cả mọi người đều có thể có cơ hội sống đến tuổi 60 hoặc cao hơn nữa. Tuổi thọ cao thường thể hiện một vấn đề quan trọng không chỉ cho chính bản thân người cao tuổi và gia đình họ mà còn có ý nghĩa cho cả xã hội. Khi tuổi cao mà vẫn còn khỏe mạnh là điều kiện và cơ hội để có thể học tiếp lên cao, thực hiện các đam mê hay ước mơ bị bỏ quên từ thời còn trẻ; đồng thời có thể đóng góp những điều có giá trị cho gia đình và cộng đồng. Để thực hiện được điều này, 10 sự thật có liên quan khi đã lão hóa và vấn đề sức khỏe cần được biết rõ.

 

Dân số thế giới đang già đi nhanh chóng

Trên thế giới, theo các nhà khoa học thì số người từ 60 tuổi trở lên sẽ tăng từ 900 triệu người lên tới 2 tỷ người trong giai đoạn từ năm 2015 đến năm 2050, có nghĩa là sẽ chiếm tỷ lệ từ 12% lên đến 22% tổng dân số toàn cầu. Hiện nay hiện tượng già hóa dân số đang diễn biến nhanh hơn so với trước đây. Tình hình ghi nhận ở một số quốc gia nhận thấy rằng ở Pháp phải có gần 150 năm để thích ứng với sự thay đổi tỷ lệ dân số từ 10% lên đến 20% đối với người trên 60 tuổi thì ở những nước khác như Brazil, Trung Quốc, Ấn Độ... thì chỉ mất khoảng hơn 20 năm để thực hiện tỷ lệ thích ứng tương tự giống như nước Pháp. 

Ít bằng chứng người cao tuổi hiện có sức khỏe tốt hơn

Các nhà khoa học cho rằng hiện nay ít có bằng chứng ghi nhận người cao tuổi có sức khỏe tốt hơn cha mẹ của họ. Điều này được chứng minh với tỷ lệ người cao tuổi ở các quốc gia có thu nhập cao cần phải có sự giúp đỡ của người khác để có thể thực hiện được các hoạt động cơ bản hàng ngày như ăn uống, giặt giũ... mà tình trạng này đã giảm dần ở đối tượng người cao tuổi trong khoảng 30 năm qua. Tuy nhiên trên thực tế có rất ít thay đổi về mức độ phổ biến và sự hạn chế ít nghiêm trọng hơn trong các hoạt động. 

Tình trạng sức khỏe phổ biến ở người cao tuổi là các bệnh không lây nhiễm

Thống kê ghi nhận người cao tuổi ở các quốc gia có mức thu nhập thấp và trung bình thường mang gánh nặng về bệnh tật lớn hơn so với nhưng người giàu có ở trên thế giới. Thực tế bất kể những người cao tuổi sống ở đâu, kẻ giết người cao tuổi phổ biến là bệnh tim, đột quỵ và bệnh phổi mãn tính. Đồng thời người cao tuổi cũng có thể mang những khuyết tật với những nguyên nhân khác nhau dẫn đến sự suy giảm cảm giác, đặc biệt ở các nước có mức thu nhập thấp và trung bình như bệnh đau lưng và cổ, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, rối loạn trầm cảm, té ngã, tiểu đường, sa sút trí tuệ, viêm xương khớp...

Sức khỏe không liên quan đến tuổi già điển hình

Theo các nhà khoa học, hiện tượng lão hóa sinh học chỉ liên quan chặt chẽ đối với tuổi của con người tính theo năm. Thực tế một số người đã 80 tuổi nhưng có năng lực về thể chất và tinh thần tương tự như nhiều người ở độ tuổi 20, trái lại có những người bị suy giảm năng lực về thể chất và tinh thần ở độ tuổi trẻ hơn rất nhiều. 

Sức khỏe ở người cao tuổi không phải là ngẫu nhiên

Các nhà khoa học cho rằng mặc dù có một số biến thể về sức khỏe của người cao tuổi phản ánh về yếu tố di truyền của họ nhưng thực tế phần lớn là do yếu tố môi trường vật chất và xã hội họ đang sống mà những yếu tố về môi trường này tác động ảnh hưởng đến cơ hội và hành vi cuộc sống. Điều quan trọng là những yếu tố này bắt đầu có ảnh hưởng đến quá trình lão hóa ngay từ thời thơ ấu, có nghĩa là một người cao tuổi có hoàn cảnh khó khăn từ nhỏ sẽ có nhiều khả năng sức khỏe kém hơn và ít có khả năng được tiếp cận với các dịch vụ chăm sóc sức khỏe mà họ cần.

Hình thành chủ nghĩa phân biệt tuổi tác hiện nay

Chủ nghĩa phân biệt tuổi tác hiện nay được xem là có thể còn phổ biến hơn cả vấn đề phân biệt giới tính hoặc phân biệt chủng tộc. Chủ nghĩa phân biệt tuổi tác là chủ nghĩa phân biệt đối xử với con người dựa trên độ tuổi của họ, vấn đề này đã gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho những người cao tuổi và xã hội nói chung. Chủ nghĩa phân biệt tuổi tác có thể có nhiều hình thức bao gồm cả thái độ định kiến, thực hành phân biệt đối xử hoặc các chính sách duy trì niềm tin của chủ nghĩa. Chúng có thể cản trở sự phát triển các chính sách đúng đắn và có thể làm suy yếu đáng kể chất lượng chăm sóc sức khỏe và xã hội mà người cao tuổi nhận được. 

Sức khỏe cộng đồng và thay đổi cơ bản về lão hóa và sức khỏe

Thực tế thực hiện hành động toàn diện về sức khỏe cộng đồng sẽ đòi hỏi những thay đổi cơ bản trong cách suy nghĩ về lão hóa và sức khỏe. Sức khỏe ở người cao tuổi với độ tuổi lớn hơn không nên được xác định bằng quan niệm không có bệnh tật. Người cao tuổi có thể đạt được tình trạng lão hóa khỏe mạnh. Đây là một quá trình cho phép người cao tuổi tiếp tục thực hiện những việc quan trọng đối với họ. Mặc dù các chi phí về chăm sóc sức khỏe và xã hội cho người cao tuổi thường được xem là chi phí cho xã hội nhưng chúng cũng nên được hiểu là khoản đầu tư để hiện thực hóa các cơ hội và điều kiện cho người cao tuổi tiếp tục có nhiều đóng góp tích cực hơn.

Hệ thống y tế nên tổ chức lại phù hợp với nhu cầu người cao tuổi

Hiện nay hầu hết hệ thống của các quốc gia trên thế giới đều chưa được chuẩn bị sẵn sàng để đáp ứng nhu cầu cần thiết của người cao tuổi, những người thường mắc nhiều bệnh mãn tính hoặc hội chứng lão khoa. Các hệ thống y tế phải có khả năng cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe tích hợp và lấy người cao tuổi làm trung tâm, đồng thời tập trung vào việc duy trì năng lực khi người đã có tuổi cao. 

Các quốc gia cần có hệ thống tích hợp chăm sóc dài hạn người cao tuổi

Trong thế kỷ 21, các nhà khoa học cho rằng tất cả các quốc gia trên thế giới cần có một hệ thống tích hợp về chăm sóc dài hạn sức khỏe người cao tuổi. Thực tế ở một số nước, vấn đề này được xem là xây dựng một hệ thống từ con số không. Nói một cách khác, điều này có nghĩa là phải suy nghĩ lại về việc chăm sóc sức khỏe dài hạn từ một mạng lưới an toàn cơ bản cho những người dễ bị tổn thương nhất, hướng đến một hệ thống rộng lớn hơn nhằm tối đa hóa khả năng hoạt động của người cao tuổi, đồng thời đề cao quyền tự chủ và giá trị phẩm chất của họ. Số người cao tuổi cần được hỗ trợ các hoạt động sinh sống hàng ngày ở các quốc gia đang phát triển dự báo có thể sẽ tăng gấp 4 lần vào năm 2050.

Lão hóa khỏe mạnh liên quan đến các ban ngành của chính phủ

Các nhà khoa học cho rằng để thực hiện việc lão hóa khỏe mạnh ở người cao tuổi, vấn đề này có liên quan đến tất cả các cấp và các ngành của chính phủ. Hành động liên ngành bao gồm thiết lập các chính sách và chương trình mở rộng việc lựa chọn về nhà ở, các tòa nhà ở và phương tiện giao thông có thể tiếp cận được; thúc đầy sự đa dạng về độ tuổi trong các môi trường làm việc, bảo vệ người cao tuổi khỏi bị đói nghèo thông qua các chương trình bão trợ xã hội... Đồng thời để đạt được sự tiến bộ về vấn đề lão hóa khỏe mạnh cùng sẽ đòi hỏi sự hiểu biết sâu sắc hơn về các vấn đề và xu hướng liên quan đến tuổi tác.

 

 

BS. NGUYỄN VÕ HINH
[In trang này ] [ Đóng ]